بیمه آتشسوزی
هر ساله اخبار متعددی در مورد حوادث آتشسوزی از گوشه و کنار کشورمان به ویژه در تهران می‌شنویم؛ به‌صورتی‌که سالانه در کشور حدود پنجاه هزار حادثه آتشسوزی رخ می‌دهد. با وجود این نرخ نفوذ بیمه آتشسوزی در میان مردم در بین بیمه‌های عمومی، در پایین‌ترین رتبه قرار دارد. در سال 95 شاهد حادثه ناگوار آتشسوزی پلاسکو بودیم. جدا از اتفاقات غم‌انگیز از دست دادن هم‌وطنانمان، خسارات مالی جبران‌ناپذیری نیز به تعداد زیادی از شهروندان و در نتیجه به اقتصاد کشور وارد شد. کسبه این ساختمان با اینکه می‌توانستند با پرداخت مبلغی ناچیز اموال خود را تحت پوشش بیمه آتشسوزی قرار دهند، به دلیل بی‌اطلاعی یا سهل‌انگاری متحمل خسارتی جبران‌ناپذیر شدند که تأثیری قابل ملاحظه بر آینده حرفه‌ای و شخصیشان گذاشت.
با توجه به شرایط مناسب و حق بیمه بسیار ناچیز بیمه آتشسوزی، خرید این بیمه به شدت توصیه می‌شود؛ به ویژه در کلان‌شهرهایی مانند تهران که نه نظارت جدی بر ساخت‌و‌ساز ساختمان‌های جدید آن می‌شود و نه موارد ایمنی در سازه‌های قدیمی آن مورد بازرسی و توجه قرار می‌گیرد. حادثه آتشسوزی در شهری مانند تهران می‌تواند با توجه به تراکم بالای شهری پیشروی سریعی در منطقه داشته باشد و خسارات ورای تصوری به بار آورد. در ادامه به توضیحاتی در مورد بیمه آتشسوزی خواهیم پرداخت که به‌صورت شفاف لزوم و به صرفه بودن خرید این بیمه‌نامه را توجیه می‌کند.
بیمه آتشسوزی چه خطراتی را پوشش می‌دهد؟
بیمه آتشسوزی نیز مانند بیمه بدنه دو دسته از خسارات را پوشش می‌دهد؛ خسارات اصلی و خسارات اضافی که البته هر دو دسته تنها خسارات مالی را تحت پوشش قرار می‌دهند و هیچ تعهدی نسبت به خسارات جانی ندارند.
خطرات اصلی
خسارات اصلی تحت پوشش بیمه آتشسوزی جزو لاینفک این بیمه‌نامه هستند و به صورت مجموعه زیر ارائه می‌شوند:
- آتش: ترکیب هر نوع ماده با اکسیژن که با تولید شعله همراه باشد در این دسته قرار می‌گیرد. در واقع منشأ اکثر حوادث آتشسوزی همین مورد است.
- صاعقه: تخلیه الکتریکی بین دو ابر یا بین ابر و زمین که منجر به بروز خسارت شود نیز در دسته خطرات اصلی قرار می‌گیرد.
- انفجار: در صورتی‌که انرژی زیادی بر اثر آزاد شدن ناگهانی گاز یا بخار صورت بگیرد و خساراتی به بار آورد در مجموعه این دسته از خطرات قرار می‌گیرد. هر نوع انفجاری تحت پوشش بیمه آتشسوزی قرار نمی‌گیرد. برای مثال انفجار ناشی از فعل و انفعالات هسته‌ای، توسط بیمه آتشسوزی پوشش داده نمی‌شود.
خطرات اضافی یا تبعی
دسته‌ای از خسارات هستند که باید پوشش آن‌ها را به صورت جداگانه خریداری و به بیمه‌نامه اضافه کرد. در واقع مؤثرترین عامل در تعیین قیمت نهایی حق بیمه آتشسوزی خطرات اضافی هستند که بیمه‌گزار آن‌ها را انتخاب می‌کند. برای خرید هر کدام از پوشش‌های اضافی خرید خطرات اصلی الزامی است. اغلب شرکت‌های بیمه تمامی خطرات اضافی را ارائه نمی‌دهند و تعداد محدودی را تحت پوشش قرار می‌دهند. ولی در حالت کلی خسارات اضافی به شرح زیر می‌باشند:
زلزله و آتش‌فشان
سیل و طغیان آب
طوفان و تندباد
ترکیدن لوله آب
ضایعات آب برف و باران
سقوط هواپیما (در این حالت فاصله مورد بیمه از فرودگاه مهم است.)
هزینه پاکسازی و برداشت ضایعات
شکست شیشه
سرقت با شکست حرز
انفجار ظروف تحت فشار صنعتی
ریزش سقف ناشی از سنگینی برف
ریزش، رانش و فروکش کردن زمین
ریزش کوه و سقوط بهمن
نشت دستگاه آب‌افشان
مسئولیت خسارت ناشی از انفجار و آتشسوزی وارد شده به همسایگان
برخورد اجسام خارجی به ساختمان
متقاضی خرید بیمه باید با در نظر گرفتن شرایط مورد بیمه و شرایط شخصی خود پوشش‌های اضافی مورد نظر را انتخاب و خریداری کند. برای مثال برای کسی که اموالش در نزدیکی فرودگاه نیستند خرید پوشش سقوط هواپیما معنایی ندارد. همچنین برای کسانی که در مناطق سردسیر ساکن هستند پوشش ریزش سقف ناشی از سنگینی برف گزینه مناسبی است.
انواع اموال بیمه‌شده در بیمه آتشسوزی
اموال و ساختمان‌ها در بیمه آتشسوزی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- ساختمان مسکونی (ساختمان و اثاثیه)
- ساختمان صنعتی شامل تمامی کارخانجات ( ساختمان، تأسیسات، ماشین‌آلات و …)
- ساختمان غیر صنعتی شامل واحدهای تجاری، اداری، رفاهی، آموزشی، خدماتی و انبارها (ساختمان، تاسیسات، ارزش دکوراسیون، اثاثه اداری، موجودی کالاها و غیره)
استثنا: اوراق بهادار، پول نقد و از این دست اموال تحت پوشش بیمه آتشسوزی قرار نمی‌گیرند مگر اینکه در بیمه‌نامه چیزی غیر از این ذکر شده باشد.
انواع شرایط بیمه‌نامه آتشسوزی
بیمه آتشسوزی شرایط مختلفی دارد که بیمه‌گر با توجه به شرایط بیمه‌گزار ممکن است مورد خاصی را پیشنهاد دهد. انواع شرایط بیمه‌نامه آتشسوزی به شرح زیر هستند:
بیمه‌نامه با سرمایه ثابت: تحت این شرایط بیمه‌گزار ارزش روز مورد بیمه را به بیمه‌گر یا همان شرکت بیمه اعلام می‌کند. بیمه‌گزار باید هنگام خرید بیمه آتشسوزی اطلاعات صحیح به بیمه‌گر بدهد زیرا در صورت بروز خسارت و اثبات اشتباه بودن اطلاعات ممکن است بیمه‌گر خسارتی تقبل نکند. منازل مسکونی تحت این شرایط بیمه می‌شود. در این حالت در صورت بروز حادثه، خسارت پرداختی به بیمه‌گزار بر اساس سرمایه بیمه‌شده خواهد بود.
بیمه‌نامه با شرایط شناور: این شرایط بیشتر در مورد انبارها کاربرد دارد. از آنجایی‌که سرمایه موجود در انبارها دائم در حال تغییر است برای تعیین حق بیمه از شرایط شناور استفاده می‌کنند. تحت این شرایط بیمه‌گزار باید ماهانه صورت‌جلسه‌ای از موجودی انبار خود را برای نماینده بیمه بفرستد تا میانگین موجودی سرمایه اساس محاسبه حق بیمه در سال قرار گیرد. در این شرایط بیمه‌گزار با هر بار ارائه صورت‌جلسه حق بیمه‌ای را پرداخت می‌کند که به صورت الحاقیه‌ای در بیمهنامهاش ذکر می‌شود. در پایان سال نیز میانگین سرمایه به صورت دقیق محاسبه می‌شود و الحاقیه آخر برای تسویه نهایی آماده می‌شود.
بیمه‌نامه با شرایط جایگزینی و بازسازی: تحت این شرایط افزایش قیمت ناشی از تورم و نوسانات بازار نیز پیش‌بینی شده‌است. ممکن است قیمت ساختمان یا ماشین‌آلات صنعتی طی یک سال به اندازه‌ای افزایش یابد که در صورت بروز خسارت فرد با ارزش سرمایه بیمه‌شده قادر به جبران و جایگزینی نباشد. تحت این شرایط شرکت بیمه متعهد به پرداخت مبلغ خسارت به نرخ روز برای جایگزینی مورد بیمه خواهد بود به شرطی‌که بیمه‌گزار اموال خود را به ارزش واقعیشان بیمه کرده باشد. این بیمه‌نامه منحصر به ساختمان، ماشین‌آلات کارخانه‌ها و موجودی انبارها نمی‌شود.
بیمه‌نامه فرست لاست: این شرایط برای بیمه‌گزارانی کاربرد دارد که مطمئن هستند که هر چقدر هم که خسارت سنگین باشد امکان از بین رفتن تمامی اموالشان وجود ندارد. برای مثال زمانی‌که اموال فرد در محدوده جغرافیایی وسیعی پراکنده شده باشند، این شرایط بسیار مناسب است. برای محاسبه سرمایه بیمه‌شده، بالاترین خسارتی که ممکن است به اموال بیمه‌گزار وارد شود پیش‌بینی می‌شود. در این شرایط بیمه‌گر متعهد به پرداخت ارزش این سرمایه پیش‌بینی شده است و نه بیشتر. حق بیمه بر اساس سرمایه کل تعیین می‌شود و شرکت بیمه برای حق بیمه تحت شرایط فرست لاست تخفیفات ویژه‌ای در نظر می‌گیرد.
بیمه‌نامه با شرایط توافقی: تحت این شرایط بیمه‌گزار و بیمه‌گر بعد از رسیدن به توافق بر سر میزان سرمایه، قرارداد بیمه آتشسوزی را منعقد می‌کنند.